Resavska pećina – mesto gde se jedan poljubac čeka hiljadu godina

Resavska pećina jedno je od najlepših i najneverovatnijih dragulja koje krije centralna Srbija i nalazi se u blizini Despotovca. Spada u jednu od najvećih pećina u Srbiji. U njoj imate priliku da se susretnete sa unutrašnjošću Zemlje, da vidite predivne prirodne skulpture koje je utroba naše planete izradila pre 80 miliona godina i na kojima još uvek radi.

Geološko čudo Srbije

Resavska pećina deo je bogatog sistema pećina i čini je nekoliko spratova i sistema pećina. Smatra se jednim od najlepših pećinskih kompleksa u Srbiji. Dužina ove lepotice iznosi 2.800 metara, ali je za javnost dostupan samo jedan njen deo. Ovu neverovatnu prirodnu skulpturu izvajala je reka koja je tuda prolazila i urezivala prostrane dvorane, tunele i galerije u ovim krečnjačkim stenama. Voda i danas prodire u pećinu, ali ne u obliku toka, već kapi koje, prilikom padavina, prolaze kroz zemlju i probijaju se do kamenih slojeva.

Istorija i mitologija Resavske pećine

Resavska pećina ima svoju istorijsku i mitološku dimenziju koja dodatno obogaćuje njenu priču. Legenda kaže da su monasi manastira Manasija koristili pećinu kao sklonište tokom turskih osvajanja u 15. veku. Uvek je spremno dočekivala monahe, čobane kada bi sa ovcama bežali od nevremena ili bilo koga kome je bilo potrebno da se skloni i zaštiti. Pećina ih je uvek grlila svojom tminom i mirom.

U blizini Resave nalazi se i manastir Ravanica čije je postojanje usko povezano sa pećinom.

A kako je došlo do otkrivanja ovog dragulja? Naime, jedan od čobana koji je u Resavi znao da  se skloni od nevremena ili nepogode, 1962. godine ispričao je za njeno postojanje planinarima iz Svilajnca. Njen prvobitni naziv bio je Divljakovačka pećina (po kraškom polju u kojem se nalazi). Novosadski speleolozi, predvođeni dr Jovanom Petrovićem detaljno su je ispitali. Deset godina trajalo je uređenje kako bi pećina bila spremna da primi posetioce, te je zvanično otvorena 22. aprila 1972. godine. 

Foto: Wikipedia /  Leontije mirotvorac

Nakit Resavske pećine – poljubac za hiljadu godina 

Posebnost ove pećine čine njeni ukrasi – stalaktiti i stalagmiti koji čine pravo čudo podzemne prirodne skulpture. Ima ih mnogo u različitim oblicima i veličinama i to u svim delovima pećine izuzev Uzlazne dvorane. Svako ko poseti Resavsku pećinu ostane očaran raznolikošću oblika i veličine ovih ukrasa. A da li znate razliku između ova dva pojma? Ne brinite, toliko su slični da ih je veoma lako pomešati. Naime, stalaktiti se spuštaju sa tavanice, a stalagmiti rastu sa poda. Težnja im je da se približe i spoje u jedno. Ponegde se mogu videti koliko se trude da se spoje, makar dodirnu, ali za njihov poljubac moraće da čekaju još mnogo, mnogo godina, ponekad i nekoliko hiljada. Resavska pećina je poput podzemnog prirodnog muzeja u kojoj postavka ima autentične eksponate od kojih svaki priča svoju priču o vekovima evolucije i promene na Zemlji. Pored ove dve vrste pećinskih ukrasa, Resavu krase i kadice sa perlama na pećinskom dnu. Pojedine grupe stalagmita ili kolonade grupisane su tako da deluju poput celine te su dobile i nazive poput Košnice, Deda i baba, Porodica Tarana... Najstariji nakit može se pohvaliti starošću od 45 miliona godina.

Još od samog ulaza možete primetiti pećinski nakit koji nastaje rastvaranjem kalcijum karbonata, a boja zavisi od minerala kroz koji prođe voda te se mogu videti nakiti crvene (koja potiče od oksida gvožđa), žute (potiče od primesa gline) i bele boje (vodi poreklo od kristalnog kalcijuma).

Dvorane 

Resavska pećina prostire se na četiri nivoa, premda je turistima pristup dozvoljen samo u prva dva. Posetioci koji kroče u unutrašnjost Resavske pećine suočavaju se sa nezaboravnim pejzažem podzemnog sveta.

1. Dvorana sraslih stubova ili kolonada koje se nalaze odmah na ulazu, a krase ih stubovi od kalcita koji se pružaju od poda do tavanice. Tu su stalaktiti i stalagmiti srasli. Zanimljivo je da su se ovi stubovi tokom istorije lomili usled zemljotresa i drugih pokretanja Zemlje, ali bi se, posle nekoliko vekova, ponovo spajali.
2. Dvorana košnica koji čine tri stalagmita u obliku stare košnice – pletare koje su se nekada pravile od pruća i blata.

Drugu i treću prostoriju spaja kanal crvenih breča i koja je jedinstvenost ove pećine. To je, zapravo, kanjonski kanal i tu nema pećinskog nakita zato što je ovo najsuvlji deo pećine. U sredini kanala nalazi se ponor Slepi tunel koji je dugačak 25 metara, ali nije uređen za razgledanje.

3. Predvorja istorije još jedna je dvorana ove pećine. Naziv je dobila jer su u njoj nađeni kamena sekira i vrhovi koplja, lobanja polarne lisice i ognjište praistorijskog čoveka. Sve ovo ukazuje na to da je ljudi na ovom području bilo daleko pre nego što smo mislili.

Staza okamenjenih vodopada i pećinske orgulje pri svakom dodiru stalaktita proizvode različiti zvuk.

4. Kristalna dvorana je najbogatija pećinskim nakitom i kristalnim formama koje imaju veoma neobične nazive kao što su Obešeno jagnje, Zatvor, Stopalo slona, Poljubac kroz hiljadu godina kojem fali samo jedan kubni centimetar da bi se stalaktit i stalagmit spojili u poljubac. Nažalost, da iskazivanje ove ljubavi moraće da sačekaju oko hiljadu godina.

Posebnu pažnju privlače podzemna jezera koja se mogu naći u nekim delovima pećine. U mirnim i bistrim jezerima ogledaju se stalaktiti dajući neverovatan prizor (onome ko je imao priliku da to i vidi svakako je zastao dah).

5. Koncertna dvorana je najlepša i najveća i nalazi se na najvećoj dubini od 80 metara u odnosu na ulaznu dvoranu. U njoj se nalaze skulpture velike lepote koji imaju karakteristične nazive kao što su Majka sa detetom, koja je ujedno i zaštitni znak Resavske pećine, Afrodita, Džamija, Krivi toranj u Pizi... Ispod ove dvorane nalazi se još jedan nivo, ali je zatvoren za posete jer se u njemu nalazi aktivna reka ponornica.
6. Bobanova dvorana pozicionirana je iza Koncertne dvorane. Naziv je dobila po sinu doktora Petrovića koji je, kao devetogodišnji dečak, prvi kročio u ovu dvoranu i hrabro silazio sa speleolozima tokom istraživanja pećine. 

Bogatstvo faune

Većina ljudi ne bi nikada ni pretpostavila da Resavska pećina u svojim dubinama krije životinjski svet. Ipak, nizak nivo svetlosti i konstantna temperatura daju idealne uslove različitim životinjskim vrstama koje su se prilagodile na život u mraku.

Jedna od najznačajnijih vrsta koja naseljava ovu pećinu jeste slepi miš. Međutim, ovi sisari nisu samo potrošači životnog prostora već igraju ključnu ulogu u ekosistemu pećine tako što se hrane insektima i na taj način održavaju biološku ravnotežu. Pored ovih crnih letećih sisara u pećini borave i mnogobrojne vrste paukova, stonoga, ali i drugih insekata koje su se prilagodile specifičnostima podzemnog sveta i života u njemu.

Resavska pećina nikoga nije ostavila ravnodušnim. Ulaskom u nju ulazi se u prostor u kojem vreme protiče potpuno drugačije i u kojem čovek samo može da prizna svoj poraz pred moćima i lepotom prirode. U njoj vladaju stroge mere zaštite kako bi se sprečilo oštećenje od strane posetilaca. Održavanja ove ravnoteže između turizma i očuvanja prirode predstavlja izazov, ali istovremeno pruža i priliku za edukaciju o krhkosti podzemnog sveta.

Naslovna fotografija: DjordjeMarkovic