Kopaonik je svakako poznat kao naše najveće i najopoznatije skijalište, ali njegove čari nisu vezane samo zimske mesece. Pored brojnih pešačkih staza, prirodnog fenomena plutajućih ostrva Semeteškog jezera, jedna od dobro skrivenih tajni ove planine je vidikovac Nebeske stolice čija istorija traje gotovo dva milenijuma.
Kumstvo vojvode Mišića
Kada se daleke 1895. godine, tada još samo generalštabni major Živojin Mišić zatekao na Kopaoniku, nije ni slutio da se će i sam postati deo istorije. Zadivljen nesputanim pogledom koji se pružao ka okolnim planinama, dolinom Ibra i sve do Kosova, nazvao je ovo mesto ispod samog Pančićevog vrha neobičnim imenom - Nebeske stolice.
Ono što nije znao je da je ime koje je dao ovom visu ipak simbolično, jer se na proplanku još od vremena prvih hrišćana nalazila bogomolja, a zatim i grad.
Foto: Wikimedia Commons / CrniBombarder!!!
Grad star 18 vekova
Do otrkića poznoantičkog arheološkog lokaliteta “Nebeske stolice”, kako danas zvanično glasi naziv ovog mesta, došlo je čitav vek kasnije kada je grupa arheologa počela istraživanje ostataka Crkve svetog Prokopija. Ova crkva se, prema predanju, nalazila na visu još od srednjeg veka. Ispostavilo se da je crkva zaista postojala, ali da je njena istorija duga čak 18 vekova.
Prilikom iskopavanja započetih 1998. godine, koje je predvodila arheolog Gordana Tošić, pronađeni su ostaci ranohrišćanske bogomolje neobičnog oblika. Na osnovu novčića i ostataka keramike i nakita, utvrđeno je da crkva potiče iz 3. ili 4. veka nove ere. Unutrašnjost crkve bila je freskopisana i ukrašena mozaikom, dok su prozori bili od pravog stakla čiji su ostaci pronađeni u ruševinama.
Vremenom je oko hrama nikao i grad u kome su živeli prvi rudari koji su još u rimskom periodu započeli eksploataciju rudnog bogatstva Kopaonika. Smatra se da je već u 5. veku ovde bilo kultno versko sedište.
Misterija nestanka Crkve svetog Prokopija
Vekovi su prolazili, narodi i vojske protutnjali su Balkanom, malena crkva pala je u zaborav. A onda je u srednjem veku počelo iskopavanje iz rudnika Belo brdo i Zaplanja podno Kopaonika.
Rudari su još jednom naselili ovo područje, te u čast svog zaštitnika svetog Prokopija na mestu ranije bazilike podigli novu crkvu brvnaru. Šta se sa ovom crkvom desilo, danas nije poznato.
U narodu je ostala legenda da je jedne noći crkva sa Stolica poletela u nebo. Pričalo se i da su daske sa crkve padale po okolini i da su na njihovim mestu kasnije građene nove bogomolje. Posle putovanja nebeskim svodom, crkva se spustila na mesto na kome se danas nalazi Crkva svetog Prokopija u Prijepolju.
Ipak, narod nije zaboravi ni svog zaštitnika ni priču o crkvi, te se svakog 21. jula, na dan svetitelja okupljao i pohodio Crkvine, kao su Nebeske stolice još poznate u narodu. Ova tradicija traje i do danas.
Foto: Wikimedia Commons / Crni Bombarder!!!
Kako do vidikovca Nebeske stolice
Iako naoko nepristupačne, do Nebeskih stolica danas je lako doći, doduše peške. Potrebno je da od ski-centra Kopaonik i naselja “Sunčani vrhovi” pratite stazu do prevoja Pajino preslo. Dalje nastavite preko skiajaške staze Duboka do izvora Krmčmara voda i žičare Krčmar.
Potom pratite dobro obeleženu pešačku stazu koja će vas odvesti do lokaliteta Crkvine ili Nebeske stolice.
Na kraju puta, ostaje vam samo da uživate u pogledu.
*Naslovna fotografija: Wikimedia Commons / Olja Simović
VILA BOROVA I AGENCIJA MIROS
